Ο Μαρτίνος, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ταξιδεύει σε ένα νησί που δεν υπάρχει στο χάρτη, το ΝηΣί του Ανθρώπου, αναζητώντας την απάντηση στην ερώτηση: «Πώς θα με αγαπήσουν οι άλλοι;». Αυτό δεν μας απασχολεί όλους;  

Πράγματι. Από τη στιγμή που γεννιόμαστε και γαντζωνόμαστε στο στήθος της μάνας μας μέχρι τη μέρα που αφήνουμε την τελευταία μας πνοή αναζητάμε την αγάπη. Όπως λέει και ο Μαρτίνος στον άλλο ήρωα του βιβλίου: «Κύριε Μπερνάρ, αν ξέρω ότι οι άλλοι με αγαπούν, δεν θα φοβάμαι πια».Ουσιαστικά, ένα συναίσθημα υπάρχει. Αυτό της Αγάπης. Όλα τα θετικά συναισθήματα είναι παραλλαγές αυτού. Τρυφερότητα, αρμονία, ομορφιά, ευτυχία, αναγνώριση, ευγνωμοσύνη, συμπόνια, νοιάξιμο, κατανόηση, συγχώρεση… Οι άνθρωποι δίνουμε διάφορα ονόματα στην Αγάπη, μα στην ουσία αυτήν ψάχνουμε: την Αγάπη για τον εαυτό μας, την Αγάπη για τους άλλους, την Αγάπη από τους άλλους για εμάς. Αυτά είναι τα τρία επίπεδα Αγάπης. Δίνουμε όμως πολλή έμφαση στην Αγάπη από τους άλλους κι έτσι αυτή συχνά μετατρέπεται σε θηλιά. Δεν μάθαμε ποτέ να αγαπάμε τον εαυτό μας. Και κάπου εκεί χανόμαστε.

Γράφετε «Η απάντηση σε κάθε ερώτηση είναι η Αλήθεια». Αποδεικνύετε μέσα στο βιβλίο ότι, αν κάποιος καταφέρει να αναδείξει τη δική του Αλήθεια, μπορεί να απαντήσει σε κάθε ερώτημα, να λύσει κάθε γρίφο. Εσείς τον γρίφο της ευτυχίας τον έχετε λύσει;

Κατ’ αρχάς δεν πιστεύω ότι η ευτυχία είναι μονάχα μερικές στιγμές που τις μετράς στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ούτε, από την άλλη, ότι είναι μόνιμη χαρά. Αυτό δεν είναι ευτυχία, είναι χαζοχαρουμενιά. Θα σας πω κάτι που ίσως σας φανεί περίεργο. Η λύπη αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας. Μιας και τα δίπολα κυβερνούν τον κόσμο, χωρίς το μαύρο το λευκό είναι ένα ακόμα μονότονο χρώμα. Δεν αντιλαμβανόμαστε τον Παράδεισο χωρίς μια Κόλαση να τον απειλεί. Στην ίδια λογική, χωρίς τη λύπη πώς να αναγνωρίσεις την αξία της χαράς;Κι αν η λύπη είναι απαραίτητη για να βιώσουμε τη χαρά, τότε μοιραία αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας. Με άλλα λόγια, ευτυχισμένοι μπορούμε να είμαστε και στο χτύπημα και στην αναποδιά και στο παραστράτημα, ακόμα και στον πόνο. Ευτυχία λοιπόν σημαίνει χρηστή διαχείριση της λύπης. Μόνο έτσι μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από μερικές στιγμές.

Η κατηγοριοποίηση αναγκών που προτείνετε περιλαμβάνει 8 Ανθρώπινες Ανάγκες. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ο ορισμός που δίνετε στην «Πληρότητα». Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα γι’ αυτήν; 

Η Πληρότητα είναι η όγδοη ανάγκη. Χωρίς αυτή οι υπόλοιπες επτά δεν έχουν απολύτως κανένα νόημα. Πληρότητα σημαίνει εκπλήρωση ενός ανώτερου σκοπού ζωής, που συμπεριλαμβάνει κι άλλους ανθρώπους, μέσα από την προσφορά Αγάπης. Επομένως, η Πληρότητα δεν αφορά πια εμάς αποκλειστικά. Γι’ αυτό και την ονομάζω «διευρυμένη Αγάπη». Πληρότητα βιώνει εκείνος που έχει βρει τον σκοπό της ζωής του και τον εκπληρώνει καθημερινά. Που αγγίζει ανθρώπινες ψυχές κάνοντας αυτό που αγαπά. Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ότι δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα ή ότι δεν θα ανακαλύψουν ποτέ τον σκοπό τους. Στο βιβλίο γράφω κάτι αιρετικό, που όμως, αν το συνειδητοποιήσει κάποιος, μπορεί να πετάξει ένα τεράστιο βάρος από πάνω του. Λέω λοιπόν ότι όλοι έχουμε βρει τον σκοπό μας και δεν το ξέρουμε. Σκοπός της ζωής όλων μας είναι να βιώσουμε τα συναισθήματα που συνδέονται με τις 8 Ανθρώπινες Ανάγκες μας. Πώς; Εκπληρώνοντάς τες. Όλοι οι άνθρωποι έχουν τον ίδιο σκοπό ζωής. Το μέσο μπορεί να αλλάζει. Άλλος μπορεί να πραγματώνει τον σκοπό του μέσα από την οικογένεια, άλλος μέσα από τη δουλειά, την τέχνη, τα ταξίδια ή μια φιλανθρωπική δραστηριότητα. Αυτά είναι μέσα. Ο πραγματικός σκοπός μας είναι η εκπλήρωση των αναγκών μας. Αν επομένως ξέρουμε τις 8 Ανάγκες μας και τις ικανοποιούμε συστηματικά, διάγουμε ζωή με νόημα.

Ένα από τα πιο έντονα συναισθηματικά φορτισμένα σημεία του βιβλίου είναι εκεί που ο ήρωας αρχίζει να αναγνωρίζει την προσωπική του ευθύνη. Ενώνει τη φωνή του με χιλιάδες άλλους ανθρώπους και όλοι μαζί φωνάζουν το σύνθημα «Φταίω». Πόσο δύσκολο είναι να αναλάβει κανείς την ευθύνη του; 

Ο δρόμος προς την προσωπική ελευθερία είναι ανηφορικός. Δεν έχει νόημα να σκεφτόμαστε με όρους ευκολίας, αλλά με όρους αξίας. Δεν έχει νόημα να αναρωτιόμαστε αν είναι δύσκολο, αλλά αν αξίζει.Στην κορυφή του «βουνού» βρίσκεται η Αλήθεια. Για να κινήσουμε για το βουνό, πρέπει να αποτινάξουμε την ιδέα ότι η ευθύνη για όσα είμαστε και για όσα κάνουμε ανήκει σε κάποιον άλλον και όχι σε εμάς. Στην κορυφή η θέα είναι εκπληκτική, αλλά καμιά φορά μας δοκιμάζει. Δεν είναι «εύκολα» όσα βλέπουμε. Ίσως κάποιες φορές να θέλουμε να αποστρέψουμε το βλέμμα. Είναι το τίμημα της Αλήθειας, και πρέπει να το αντέξουμε.

Η αφήγηση του βιβλίου ρέει αβίαστα κι ένας από τους λόγους είναι ότι μεταδίδετε φιλοσοφικές αρχές και ιδέες με βαθύ νόημα μέσα από μια ιστορία, χωρίς διδακτικό τόνο. Και μάλιστα το έργο έχει ένα αναπάντεχο τέλος! Πόσο σας παίδεψε η ιστορία; 

Μου πήρε δυόμισι χρόνια για να τελειώσω αυτό το βιβλίο. Οι αγαπημένες μου εκδόσεις Διόπτρα ήταν σύμμαχοι στην προσπάθειά μου και σε όλη αυτή την απαιτητική διαδικασία. Νιώθω βαθιά μέσα μου πως πρόκειται για το έργο της ζωής μου, μέχρι σήμερα. Ίσως γι’ αυτό να το έγραψα οκτώ φορές. Όσο οι ήρωες με καλούσαν, τόσο ασχολιόμουν μαζί τους. Βουτούσα στις ανομολόγητες σκέψεις τους. Κάποια στιγμή ένιωσα ότι δεν περίσσευε λέξη. Οι ήρωες απέκτησαν δική τους υπόσταση. Έγιναν αυτόφωτοι. Κι εγώ, σαν πατέρας που σέβεται τα παιδιά του, κατάλαβα ότι είχε έρθει η ώρα να τα αφήσω να ανοίξουν τα φτερά τους. Αποστολή τους: να συνοδεύσουν τα φτεροκοπήματα των αναγνωστών.

Καλείτε τον αναγνώστη να ταξιδέψει μαζί με τους ήρωες, με προορισμό τη δική του Αλήθεια. Ποιο είναι το τίμημα που πληρώνει κανείς για να φτάσει σε αυτόν τον προορισμό; 

Για τον καθένα είναι διαφορετικό. Ο καθένας ανακαλύπτει το δικό του όταν το πληρώνει. Ξέρετε, το θέμα δεν είναι να βρεις μόνο την Αλήθεια σου, αλλά και να τη μοιράσεις. Λίγοι άνθρωποι αναζητούν την Αλήθεια. Από τους λίγους που την αναζητούν ακόμα πιο λίγοι τη βρίσκουν. Από τους λίγους που τη βρίσκουν ελάχιστοι την αποδέχονται. Από τους ελάχιστους που την αποδέχονται ακόμα λιγότεροι την εκφράζουν στους άλλους. Γι’ αυτό και τόσο λίγοι άνθρωποι είναι πραγματικά ελεύθεροι. Δεν υπάρχει όμως άλλος δρόμος. Μόνο όταν αποδεχόμαστε και εκφράζουμε την Αλήθεια μας απελευθερωνόμαστε από τη φυλακή της γνώμης των άλλων και η ζωή αποκτά το υπέρτατο νόημα. Όποιο κι αν είναι το τίμημα, είναι μικρότερο από αυτό που καλούμαστε να πληρώσουμε όταν καταπιέζουμε την Αλήθεια μας.

Πόσο βιωματικό είναι αυτό το έργο; Θα συναντήσουμε ανομολόγητες δικές σας αλήθειες μέσα στις σκέψεις και στις πράξεις των ηρώων; 

Θα είμαι ειλικρινής. Πολλές!

Ποιος ήρωας του βιβλίου σας θα θέλατε να είστε; 

Δεν θα ήθελα να είμαι κάποιος άλλος πέρα από αυτό που είμαι. Γιατί έτσι θα πρόδιδα τη δική μου προσωπική Αλήθεια. Αν με ρωτάτε όμως, έχω στοιχεία από διάφορους ήρωες, κυρίως από τον Μαρτίνο, τον Πασκάλ Μπερνάρ, τον Θαλή, τον Ερμία και την Ερατώ.

————–

Βρείτε το νέο βιβλίο του Νικόλα Σμυρνάκη  «Η ΑΛΗ8ΕΙΑ» εδώ.

Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε
άρθρα, videos, αποφθέγματα, ενημερώσεις

YouTube Subscribe εδώ

Περισσότερες συνεντεύξεις:

Η Ράνια Θρασκιά διαβάζει την “ΑΛΗ8ΕΙΑ” του Νικόλα Σμυρνάκη

Ο Νικόλας Σμυρνάκης μιλάει για την “ΑΛΗ8ΕΙΑ” του με την Ανδριανή Αγγελιδάκη

Συνέντευξη του Νικόλα Σμυρνάκη στο artpodcast.gr και στη Γιώτα Τσιμπρικίδου